NE KADAR ETKİN VELİSİNİZ ?

Öğrenci velisi, öğrencinin anne, baba veya yasal sorumluluğunu üstlenen kişidir. Eğitim hayatı boyunca her öğrencinin bir velisi bulunur.

Birleşmiş  Milletler Genel Kurulu tarafından 20 Kasım 1989 tarihinde kabul edilmiş olan Çocuk Haklarına Dair Sözleşme uyarınca çocuğa uygulanabilecek olan kanuna göre daha erken yaşta reşit olma durumu hariç, on sekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılmaktadır. Çocukların öğrenim gördükleri okullarda bir velisinin olma zorunluluğu mevzuatlarda da yer almaktadır.

Öğrenci velisi, öğrencinin anne, baba veya yasal sorumluluğunu üstlenen kişidir. Eğitim hayatı boyunca her öğrencinin bir velisi bulunur. Öğrencilerin okul başarısına etkileyen okul içi ve okul dışı birçok etkenden söz etmek mümkündür. Okul dışı etkenler arasında aile, öğrencinin okul başarısı üzerindeki en önemli etkendir. Aileler çok yönlü olarak çocuklarının başarı durumlarına etki edebilir. Hem çocuklarıyla kuracakları iletişiminin niteliğiyle hem de okul ile gerçekleştirecekleri iş birliğinin düzeyi ile aileler, çocuklarının akademik başarısına önemli katkı sağlayabilir. Aileler, çocuklarının okul başarısına katkıda bulunabilmek ve onların daha niteliklibir eğitim-öğretim ortamında hayata hazırlanmalarını sağlayabilmek için öncelikle kendi çocuklarını iyi tanımak durumundadır. Çocuğunu iyi tanımayan, çocuğunun olumlu ve olumsuz davranışları hakkında bilgi sahibi olmayan, bulunduğu yaş grubundaki çocukların ilgi ve eğilimlerinden habersiz anne-babaların, okul-aile ilişkilerini geliştirme ve çocuğunu hayata hazırlama noktasında yeterli destekte bulunabileceğinden söz etmek mümkün değildir.

Sağlıklı bir okul-aile iş birliğinin yolu, aile ve okul arasında öğrenciye ilişkin sağlıklı bilgi akışının sağlanmasıdır. Tam da burada etkin velilik kavramı ortaya çıkmaktadır. Günümüzde veliler çocuklarının gittikleri okullarından ve okulların öğretmenlerinden memnun olmadıklarını daha fazla ifade etmektedir. Ayrıca artık daha fazla veli okulları ve öğretmenleri yeterince ilgili ve etkin bulmadıklarını da ifade etmektedir. Diğer taraftan bazı velilerin yeterli seviyede velilik misyonuna sahip olmadıkları, çocuklarının eğitim hayatlarına yeterli seviyede katkı yapmadıkları ya da çocuklarının eğitim hayatlarında aslında hiç katkı yapmadıkları da bilinen bir gerçektir.İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü AR-GE Biriminde görev yaptığım dönemlerde velilerin daha etkin veli olmaları adına bazı projeler geliştirme şansım olmuştu. Bunlardan en önemlisi olarak gördüğüm proje; 2009/20 eğitim-öğretim yılında okul öncesi ve birinci sınıfa başlayan öğrencilerin velilerine yönelik geliştirilmiş olan İstanbul Veli Eğitim Projesi (İSVEP) idi.Bu projede çağı yakalayacak ve geleceğe güvenle bakacak bir Türkiye için genç nüfusun en iyi şekilde yetiştirilmesi üzerinde durulmuştur.Bunun gerçekleştirilmesi için de iyi bir eğitim sistemine gerek vardır. Bu eğitimin de temelini okul öncesi ve ilköğretim oluşturmaktadır. İlköğretimdeki temel eğitimin kalitesini artırabilmek için nitelikli öğretmenlere ihtiyaç olduğu kadar donanımlı velilere de ihtiyaç vardır. Ülkemizde müfredatın değişimine paralel olarak velilerin de eğitim almaları kaçınılmaz bir durumdur. Değişen müfredat ve gelişen teknoloji karşısında velilerin kişisel olarak kendilerini geliştirmeleri gerektiği bir gerçektir. Geleneksel anne – baba rolünün yerine, öğrenen ve öğreten, bilinçli, katılımcı veli profilinin öne çıkarılması gerekmektedir.

İstanbul Veli Eğitim Projesi (İSVEP) ilevelilerin çağın ve yeni müfredatın gerektirdiği yetkinliğe sahip olmalarının sağlanması hedeflenmişti. Uygulama sonucunda yapılan değerlendirme de projenin yararlı olduğu görülmüştü. Projenin geliştirip devam etmesi hatta ülke geneline yayılması sistemdeki etkin veli sayısını her geçen gün artırması beklenirken proje pilot olarak uygulandığı yılla sınırlı kaldı. Yaklaşık 10 yıl kadar sonra İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü 2018/19 eğitim-öğretim yılındaVeli Akademileri Projesini gündeme almıştır ve bu proje halen devam etmektedir. Fakat projeye katılan veli sayısının istenilen seviyede olmadığı görülmektedir. Görev yaptığım kurumlarda hazırladığımız Stratejik Planlarda birincil amaç olarak etkin veli sayısının artırılması en önem verdiğim amaçların başında gelirdi. Bu kapsamda geliştirmiş olduğum güvenilirlik ve geçerliliği 25 yıllık gözleme dayalı olan 😊 "Etkin Veli Ölçeği" ile veli olarak etkinliğinizi değerlendirebilirsiniz.

Bu vesile ile ülkemizin Ramazan Bayramı ile 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nı kutlarım.

• Mustafa USLU

ETKİN VELİ ÖLÇEĞİ