Sarıyer'in, yarım asrı aşkın süredir çözüme kavuşmasını beklediği mülkiyet sorunu için yıllardır mücadele eden Sarıyer Mahalleler Birliği, yerel basın temsilcileriyle bir araya geldi. Toplantıda, süreç hakkında bilgiler paylaşıldı.
Kazım Karabekir Paşa Mahallesi Semt Evi'nde yapılan toplantıya; Hukukçu Erbay Yucak, Sarıyer Posta Gazetesi İmtiyaz Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Levent Pehlivanoğlu, Sarıyer Mahalleler Birliği üyeleri ve yerel basın temsilcileri katıldı.
"Tapu süreci bitmiş gibi algılandı"
Toplantıda konuşan ve zaman zaman slaytlar ile sunum yapan Erbay Yucak, "Hatırlarsanız mevcut Belediye Başkanı Şükrü Genç seçilmeden önceki dönemde Sarıyer Mahalleler Birliği mülkiyet sorununun çözülmesi için bir taahhütname düzenledi. Belediye başkanlığı seçimleri sırasında bu taahhütnamede ne vardı, birinci olarak 2981 sayılı kanun 775 ve 4706 sayılı kanundan doğan hakların sahiplerine iade edilmesi. İkincisi burada her türlü planlama ve yapılacak çalışmaların planlamaya dahil olacak alanlardaki katılımıyla ve onların görüşlerinin alınarak yapılması. İki tane temel esas alınır. Çünkü 2981 sayılı kanun 1980’li yıllarda çıkmış olmasına rağmen 775 sayılı kanun 1966 da çıkmıştır.
Aslında gecekondu mahallesi bilinen mahallelerin planlı bir yapılaşa ve yerleşme alanına dönüşmesi için görüşmeler başlamıştır. Neticede 775 sayılı kanun uygulamadığı için 2981 sayılı kanun daha sonra çıkarılmış. Çıkarılan kanunda bir tartışma olmuş. Tartışma şu özellikle Boğaziçi kanununa tabii olan yerler bakımından tapu tahsis belgelerinin geçerli olup olmadığı ve ya buranın 2981 kapsamında olup olmadığı. O sırada 1983’lü yıllar sonrasında da o zaman ki muhalefet partisi Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açmış. Bu iptal davasının neticelerinden kamuoyunda bilinen şu hale gelmiş; tapu tahsis belgelerinin iptal edildi 2981 sayılı kanun yokmuş gibi tapu süreci bitmiş gibi algılanmış" dedi.
"Prensiplerimize aykırı"
Yucak, "Bu bilgileri biz halkla yaptığımız toplantılarda 2008-2009 yıllarında çok sık duyduk. İptal edilenler özel teknik bürolarıymış. Aynı zamanda da Boğaziçi ön görünümüne dair çeşitli sınırlamasıymış. Devam eden süreçte 2981 sayılı kanunun uygulama pratiğinin olmadığını görüyoruz. Bazı yerler hariç, Ankara’nın gecekondu mahallelerinde bunlar uygulandı. İstanbul’da ise Kağıthane, Çağlayan gibi çeşitli yerlerde uygulanmıştır lakin Sarıyer’de siyasiler bunu çok riskli alan olarak görmeleri nedeniyle bu topa girmemişler. Ama her seçim dönemi tapu vaadiyle geçer. Dolayısıyla seçimlerden önce Sarıyer’de bu maksat oluşmuş cemiyetlerdir mahalle dernek ve kooperatifleri. O mahalle içinde yer alan etnik mezhebi, siyasi, cinsiyeti hangi çoğulculuk varsa onu temsil eder. Bunun dışında da bir konusu yoktur. Herhangi siyasal bir parti ile ilişkisi yoktur. Prensiplerimize aykırı" diye konuştu.
“Seçildikten sonra görüşmeler devam etti”
Taahhütname hakkında konuşan Yucak, "Netice de bu meseleye dair sorunları saptayıp taahhütname talebinde bulunduk. Bu taahhütnameyi seçim döneminde şimdiki Belediye Başkanı Şükrü Genç imzalamıştır. Diğer adaylar imzalamamıştır. Sonrasında da Sarıyer Mahalleler Birliği’nin tutumu şöyle olmuştur; taahhütnameyi imzalayanlardan birine oy verelim. Seçildikten sonra ise görüşmeler devam etmiştir. O zamanki yıllarda bildiğiniz en büyük şeylerden biri Derbent’tir. Vatandaşlara “Burada oturmaya hakkınız yok” denilip o zamanki muhtarın da tutumu ile Kağıthane’de Hamidiye Konutları’na ahalinin gidişi teşvik edilmiştir. Dolayısıyla bu gidiş teşvik edilirken mahalleli “Nereye gidiyoruz, tapu bekliyoruz” demiştir. Bu hadiselerin üzerine Cumhuriyet tarihinde de ekonomi suç örgütü kurmaktan kooperatif yöneticileri gözaltına alınmıştır. Giden 40 aile gittiği ile kaldı" ifadelerini kullandı.
“Sarıyer’in 8 mahallesinde kooperatif var”
"Taahhütnameyi imzaladığı için ilçe belediyesi 2981 bu hakkı vermektedir" diyen Yucak, "Eğer bir yerde yapılaşma olmuşsa özel şahıs arazilerinde kalsa bile özel şahıs arazilerini kamulaştırma yetkisi verir.” Mahalle kooperatifi ihtiyacı buradan doğar. Derbent’teki bu olay mahalle kooperatifi dünyamıza girmiştir. Sarıyer’in 8 mahallesine mahalle kooperatifi vardır. 2981 ve Boğaziçi Kanunu’nda olduğu bir alanda bunun bir uygulama sürecinin olup olmadığı Anayasa Mahkemesi’nde Danıştay ve Yargıtay eşliğinde kanunun kendi gerekçesiyle tartışılmasını ve bunu değerlendirilmesini isteyen bir mütalaadır. Düzenlenme maksadı ruhsatsız, ruhsata aykırı, kaçak yapılaşmanın olduğu alanlarda mülkiyet meselesini çözmek, geleceğe de planlı ve düzenli bir yerleşimin önünü açmak" ifadelerini kullandı.
“Geldiğimiz nokta nedir?”
Mülkiyet sorununun çözümü konusunda gelinen son noktayı paylaşan Yucak, "İzmir, İstanbul, Sarıyer Mahalleler Birliği’nin aslında başlattığı bir süreçtir. 4 Partiye sunulmuştur 4 parti de bunu makbul bulmuştur. Belediye ikna oldu. Islah planlarını yaptı. Sarıyer Belediye Meclisi’nde 3 ıslah planı oy birliği ile geçti. Devamında İBB Meclisinde gündeme alınmadı. Islah planları geri çevrildi. Gerekçesi birincisi süre, Boğaziçi kanunun geçerli olduğu yerde 2981 kanunun geçerliliği yoktur dendi. Üçüncüsü ise hazine arazilerinin ve diğerlerinin planlamasını alınmasında bir problem var denildi. Yerel seçim döneminde taahhütname hazırlandı şimdiki yerel seçim ile gelen Ekrem İmamoğlu ve Şükrü Genç imzaladı. Diğer başkan adaylarından da imzalayan oldu. İBB Meclisi’nde görüşmeler sürerken AK Parti, CHP ve diğer meclis üyelerinin bulunduğu Sarıyer Belediyesi yetkililerine ‘Bu meclise inerse reddedilir, reddedilmesi bir sorundur biz bunun alternatif bir çalışma yapılması yönünde yapıyoruz iade ediyoruz’ dediler ve iade ettiler. Geldiğimiz nokta şudur; Sarıyer Belediyesi İBB’nin bu kararlarına rağmen ıslah planlarını yapmak istemedi. İBB mülkiyetinde bulunan arazilerin üzerinde yaşayanlara prensiplere mutabık kaldık" diye konuştu.
Süreç hakkında bilgileri paylaştı
Mülkiyet sorununun çözümüne ilişkin aşamalar hakkında bilgiler veren Yucak, şunları söyledi: "Uzun yıllardan beri bildiğiniz üzere yerleşimlerimizin mülkiyet ve hukuki güvence sorunları çözüme kavuşturulamadı. Sarıyer Mahalleler Birliği de benzer sorunu yaşayan mahalle dernek ve mahalle kooperatifleri tarafından bu sorunun çözülmesi için kuruldu.
2981 sayılı kanuna dayalı olarak uygulama süreçlerinin başlatılması için yaptığımız başvuru üzerine, Sarıyer Belediye Meclisi 8 Mayıs 2015 tarihli 2015/70 sayılı karar ile Sarıyer geri görünüm ve etkilenme bölgesinde yer alan bazı alanlarda ıslah plan çalışmaları başlatmıştı. Belediye Meclisi'nin oybirliği ile aldığı 5 Şubat 2016 tarihli 2018/8 sayılı kararla da uygulama süreçlerine geçildi. Bu şekilde, bağlı olduğumuz idarece yasal süreçlerin başlatılmış olması bizlere umut vermişti. Ayrıca mahallemizle ilgili çalışmalar tamamlanarak, Sarıyer Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü ve Kentsel Tasarım Müdürlüğü tarafından Islah İmar Planı teklifleri, 2017 yılında Sarıyer Belediye Meclisi'nde kabul edildi.
Islah İmar Planı teklif dosyaları İBB Başkanlığı'na iletildikten sonra İBB Hukuk Müşavirliği ve komisyon görüşü ile Sarıyer Belediyesi'ne iade edildi. Bu karar Sarıyer Belediye Başkanlığı tarafından dava konusu edilmiş, Sarıyer Mahalleler Birliği de binlerce hak sahibi vatandaşla davalara müdahil oldu. Davalar kazanıldı ve İBB, Meclis gündemine getirmeden müşavirlik yazısıyla geri gönderme kararları iptal edildi. İade sürecinin sonrasında 23 Aralık 2019 tarihinde Islah İmar Plan teklifleri, Sarıyer Belediyesi tarafından yeniden İBB'ye iletildi. Bu teklif, İBB Meclisi'nde görüşülmüş, komisyona havale edilmiş, İBB Meclisi'nin 12 Mart 2020 tarihli 2. birleşiminde komisyon görüşü düzeltilmek suretiyle '..oluşturulacak çalışma kurulu ile yeni alternatif çözümler üretildikten sonra değerlendirilmek üzere ilçesine uygun bulunmuştur' kararı oybirliğiyle alınarak, 16 Haziran 2020 tarihinde Sarıyer Belediyesi'ne iade edildi.
Sarıyer Mahalleler Birliği'ni oluşturan mahalle dernek ve mahalle kooperatifleri tarafından yapılan yazılı başvuru üzerine Sarıyer Belediye Başkanlığı cevap olarak; '.. mahallelerin mülkiyet sorununun çözümüne ilişkin olarak bundan sonraki süreçte 12 Mart 2020 tarihli İBB Meclisi kararları doğrultusunda davranılarak, alternatif çözüm yolu geliştirileceği, ıslah imar planlarının yeniden İBB'ye gönderilmesini uygun bulmadıklarını' tarafımıza iletildi. Devamında Sarıyer Belediyesi tarafından, İBB ile yürütülen görüşmeler kapsamında İBB mülkünde olan ve mülkiyet sorunu çözülmemiş mahallelerimize dönük yeni bir öneride bulunuldu. Söz konusu önerinin sadece Sarıyer Mahalleleri Birliği ile değil, Sarıyer Belediye Meclisi AK Parti grubuyla da paylaşılması ve görüşlerinin alınması birliğimizce Sarıyer Belediyesi'ne iletildi."
